The Blood Typing Game: Μαθαίνουμε για τις ομάδες αίματος σώζoντας ασθενείς

Τι θα συμβεί αν γίνει μια μετάγγιση αίματος με λάθος τύπο αίματος; Παρόλο που ο τύπος αίματος κάθε ασθενούς είναι η πρώτη επιλογή για μεταγγίσεις αίματος, αυτό δεν σημαίνει ότι θα είναι και πάντα διαθέσιμη στην τράπεζα αίματος. Προσπαθήστε να σώσετε τη ζωή μερικών ασθενών και να μάθετε για ανθρώπινους τύπους του αίματος!

Αλλά ας θυμηθούμε πρώτα κάποια πραγματάκια. 

Για να δώσει κανείς αίμα σε άρρωστο που κινδυνεύει, πρέπει το αίμα του να είναι κατάλληλο. Δηλαδή το αίμα του δότη να μη “συγκολλάται” (πήζει) μέσα στο αίμα του δέκτη. Αλλιώς είναι δυνατό, η μετάγγιση του αίματος, όπως λέγεται η μέθοδος αυτή, αντί για καλό, να προκαλέσει ακόμα και το θάνατο του άρρωστου. Αυτό οφείλεται στο ότι τα ερυθρά αιμοσφαίρια περιέχουν ειδικές ουσίες, που λέγονται συγκολλητινογόνα. Αυτά είναι τα Α και Β. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια ενός ανθρώπου μπορούν να έχουν τα συγκολλητινογόνα Α και Β ή μόνο Α ή μόνο Β ή κανένα απ’ αυτά. Επίσης στον ορό του αίματος υπάρχουν ειδικές ουσίες που λέγονται συγκολλητίνες και που είναι οι α και β. Στον ορό του αίματος ενός ανθρώπου μπορεί να υπάρχει συγκολλητίνη α ή β ή α και β ή να μην υπάρχουν οι παραπάνω συγκολλητίνες.

Η συγκολλητίνη α αντιδρά με το συγκολλητινογόνο Α και η συγκολλητίνη β με το συγκολλητινογόνο Β. Αν επομένως σε μια μετάγγιση αίματος ο ορός του ασθενούς (δέκτη) έχει συγκολλητίνες (α ή β α και β), τότε αυτές θα συγκολλήσουν τα αιμοσφαίρια του δότη (εξαιτίας του ότι στα αιμοσφαίρια αυτά υπάρχουν συγκολλητινογόνα Α ή Β και β). Στην περίπτωση αυτή τα συγκολλημένα αιμοσφαίρια μπορεί να προκαλέσουν και το θάνατο ακόμη του άρρωστου.

 Έτσι:
 • Άτομα με Ομάδα αίματος ΑΒ έχουν τόσο Α και Β αντιγόνα στην επιφάνεια των ερυθροκυττάρων τους, και στο πλάσμα αίματος δεν περιέχονται αντισώματα έναντι είτε του Α ή Β αντιγόνου. Επομένως, ένα άτομο με ομάδα αίματος ΑΒ μπορεί να λάβει αίμα από κάθε ομάδα (με την ΑΒ να είναι προτιμότερη), αλλά δεν μπορεί να δώσει αίμα είτε σε Α ή Β ομάδα. Είναι γνωστοί ως πανδέκτες.

• Άτομα με Ομάδα αίματος Α έχουν το Α αντιγόνο στην επιφάνεια των ερυθροκυττάρων τους, και ο ορός του αίματος περιέχει IgM αντισώματα κατά του αντιγόνου Β. Συνεπώς, η ομάδα Α μπορεί να λάβει αίμα μόνο από άτομα των ομάδων Α ή Ο (με την Α να προτιμάται), και μπορούν να δώσουν αίμα σε άτομα των ομάδων Α ή ΑΒ.
 • Άτομα με Ομάδα αίματος Β έχουν το αντιγόνο Β επί της επιφανείας των ερυθροκυττάρων τους, και ο ορός του αίματος περιέχει αντισώματα IgM κατά του αντιγόνου Α. Συνεπώς, ένα άτομο με αίμα ομάδας Β μπορεί να λάβει αίμα μόνο από άτομα των ομάδων Β ή Ο (με τη Β να προτιμάται), και μπορούν να δώσουν αίμα σε άτομα με τύπου Β ή ΑΒ.
• Τα άτομα με ομάδα αίματος Ο (ή αίμα μηδενικής ομάδας σε ορισμένες χώρες) δεν έχουν Α ή Β αντιγόνα στην επιφάνεια των ερυθροκυττάρων τους, αλλά ο ορός του αίματος τους περιέχει IgM αντι-Α και αντι-Β αντισώματα έναντι των Α και Β αντιγόνων της ομάδας αίματος. Συνεπώς, ένα άτομο ομάδας O μπορεί να λάβει αίμα μόνο ίδιας ομάδας (ομάδα Ο), αλλά μπορούν να δώσουν αίμα σε άτομα κάθε ομάδας αίματος ΑΒΟ (δηλ., Α, Β, Ο ή ΑΒ).
 Εάν ένας ασθενής στο νοσοκομείο χρειαστεί επειγόντως μετάγγιση αίματος σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, και εφόσον ο χρόνος που απαιτείται για την εξακρίβωση της ομάδας αίματος του δέκτη θα προκαλούσε επιζήμια καθυστέρηση, μπορεί να δοθεί O αρνητικό αίμα. Τα άτομα με ομάδα αίματος Ο αρνητικό είναι γνωστοί ως πανδότες.

Στις μεταγγίσεις προτιμούμε να δίνουμε στον άρρωστο αίμα της ίδιας μ’ αυτόν ομάδας και, μόνο αν δεν υπάρχει καταφεύγουμε σε άλλες κατάλληλες ομάδες αίματος.

Οι ομάδες αίματος μεταβιβάζονται κληρονομικά απ’ τους πρόγονους στους απόγονους.

Εκτός από τις ομάδες αίματος, στις μεταγγίσεις πρέπει να παίρνεται υπόψη και ένας άλλος παράγοντας, που λέγεται παράγοντας Ρέζους, γιατί ανακαλύφτηκε πρώτα στα ερυθροκύτταρα του πίθηκου Ρέζους Μακάους. Τα 85% των λευκών ανθρώπων έχουν τον παράγοντα αυτό, δηλαδή είναι Ρέζους θετικοί και τα 15% δεν τον έχουν, δηλαδή είναι Ρέζους αρνητικοί.

Και τώρα ας παίξουμε!!!